اجزاء مدل و انواع متغيرها و مدلها در رويکرد PLS

مدل نمايشي از چارچوب نظري تدوين شده بر اساس مباني تئوريک است. چارچوب نظري نيز مجموعه اي از روابط نظام مند است که توصيفي جامع و سازگار از روابط ميان چند پديده را ارائه مي نمايد.

مدل هاي مرسوم در مدل سازي معادلات ساختاري در واقع متشکل از دو بخش هستند.

مدل اندازه گيري که چگونگي توضيح و تبيين متغيرهاي پنهان توسط متغيرهاي آشکار مربوطه را بررسي مي نمايد و مدل ساختاري که نشان مي دهد چگونه متغيرهاي پنهان در پيوند با يکديگر قرار گرفته اند. البته در مطالعات مختص رويکرد حداقل مربعات جزئي که يکي از رويکردهاي معادلات ساختاري است، اين دو بخش بيشتر به نام هاي مدل دروني و مدل بيروني شناخته مي شوند. به هر حال يک مدل اندازه گيري يا مدل دروني روابط بين شاخص هاي يک سازه و آن سازه را مشخص مي سازد در حالي که يک مدل ساختاري يا مدل بيروني نشان دهنده روابط ميان چند سازه است.

يک مدل داراي دو جزء اصلي مي باشد

متغيرهاي پنهان و آشکار که به ترتيب با بيضي و مستطيل نشان داده مي شوند.

روابط ميان متغيرهاي پنهان و آشکار که در شک با پيکان هاي جهت دار ترسيم مي شوند.

در ضمن روابط موجود در مدل هاي اندازه گيري و ساختاري نيز متفاوت از يکديگر هستند. روابط موجود در مدل هاي اندازه گيري، بين يک متغير پنهان و يک متغير آشکار ترسيم مي شوند در حالي که روابط تعريف شده در مدل ساختاري بين دو متغير پنهان ترسيم مي شوند. روابط موجود در مدل هاي اندازه گيري روابط بيروني و روابط ترسيم شده در مدل هاي ساختاري روابط دروني نام دارند.

اهميت نظريه

مدل ها بايد الزاما ريشه در نظريه اي بنيادين داشته باشند و بر اساس آن ايجاد گردند. نظريه ها اغلب اهداف اصلي تحقيقات دانشگاهي مي باشند اما کساني که به صورت علمي از آنها استفاده مي کنند نيز ممکن است مجموعه اي از روابط را پيشنهاد يا ايجاد نمايند که پيچيدگي اين روابط به اندازه پيچيدگي هاي هر نظريه آکادميکي باشند. از اين رو محققان براي تحليل اين روابط نيازمند ابزارهاي تحليلي ويژه اي که مدل سازي معادلات ساختاري ارائه مي نمايد، هستند.

حمايت مباني نظري در ترسيم مدل

شرط نهايي براي تاييد يک رابطه علي، وجود مباني نظري مرتبط است که صحت رابطه بين دو متغير را در يک رابطه علي معلولي تاييد نمايد. با مطالعه مباني نظري مرتبط مي توان چگونگي تاثير يک سازه بر سازه ديگر را با عمق بيشتري درک نمود. اگر مباني نظري و ادبيات مرتبط همراه با تحليل داده ها صورت نپذيرد، درک رابطه بين متغير مستقل و وابسته دشوار است و چه بسا اين رابطه جعلي و غير واقعي باشد. بنابراين محاسبات مدل معادلات ساختاري براي ايجاد روابط بين متغيرها و آزمودن اين روابط مفيد و سودمند است ولي بدون مطالعه مباني نظري مرتبط،‌کافي نيست.

انواع متغيرها در معادلات ساختاري و نرم افزار Smart PLS

محققان و پژوهشگران ممکن است در طراحي مدل خود با متغيرها و سازه هاي گوناگوني را مورد استفاده قرار دهد. آشنايي با متغيرها و شناختن نوع آنها به پژوهشگر در طراحي و تدوين يک مدل کامل و همه جانبه خود کمک بسزايي مي کند.

انواع متغيرها و سازه ها را مي توان از ديدگاه هاي متفاوتي بررسي کرد:

1- دسته بندي بر حسب ماهيت مقداري:

  • متغيرهاي کمي.
  • متغيرهاي کيفي.
  • مقياس اسمي.
  • مقياس رتبه اي.
  • مقياس فاصله اي.

2- دسته بندي از لحاظ نقش مربوطه در مدل:

  • متغيرهاي مستقل.
  • متغيرهاي وابسته.
  • متغيرهاي ميانجي.
  • متغيرهاي تعديلگر.
  • متغيرهاي کنترل.
  • متغيرهاي مزاحم.

3- دسته بندي بر اساس مشاهده پذير بودن يا نبودن:

  • متغيرهاي پنهان، مشاهده ناپذير و يا مکنون.
  • متغيرهاي مشاهده پذير يا آشکار.

انواع مدل

پژوهشگر يا محققي که از مدل هاي معادلات ساختاري در پژوهش خود استفاده مي کند با دو بخش مدل اندازه گيري و مدل ساختاري مواجه مي شود. يکي از مهمترين مراحل در تدوين مدل اندازه گيري تصميم در مورد نوع مدل اندازه گيري مي باشد.

مدل اندازه گيري در معادلات ساختاري به دو دسته تقسيم مي شود:

1- مدل با شاخص هاي بازتاب دهنده و انعکاسي

اگر در مدلي که پژوهشگر طراحي مي کند، سازه، سازنده شاخص خود باشد آن مدل انعکاسي مي باشد. در اين نوع مدل سازه ها مقدم هستند زيرا سازنده شاخص خود مي باشند و باعث به وجود آمدن آن مي شوند.

2- مدل با شاخص هاي سازنده

در اين نوع مدل اندازه گيري، شاخص ها ويژگي هاي تعريف کننده سازه به شمار مي روند، به عبارت ديگر شاخص ها هستند که سازه را تعريف مي کنند و مي سازند و در نوع مدل شاخص ها مقدم هستند چون باعث به وجود آمدن سازه مي شوند.

 

 

 

5/5 - (8 امتیاز)
با استفاده از بخش نظرات در انتهای صفحات سایت، می توانید سوالات و نظرات خود را پیرامون آن مطلب درج نمایید یا اینکه نظرات سایر دانش پژوهان را بخوانید. برای جستجو میان کامنتها از Ctrl + f استفاده نمایید. ضمنا از طریق ایمیل از پاسخ ما به سوال خود مطلع خواهید شد. دوستانی که اطلاعات فنی دارند، لطفا به سوالات پاسخ دیگران دهند (لینک درج نشود).

حدیثه دهقان

به عنوان یکی از با سابقه ترین اعضای فنی مجموعه «اطمینان شرق»، تلاش می کنم کار خود در زمینه پیگیری و انجام سفارشات تحلیل با نرم افزارهای معادلات ساختاری را به خوبی انجام دهم. شماره من در پیام رسان های ایتا، سروش، ... (برای سفارش کار یا هر گونه سوال): 09198180991

نوشته های مشابه

‫32 دیدگاه ها

  1. سلام بر شما
    اگر 50 متغیر آشکار داشته باشیم و 11 بُعد میتوان مدل اندازه گیری رضایتمندی از خدمات را در PLS انجام داد؟ آیا نرمال بودن و تعداد داده ها مهم می باشد؟

    1. سلام. نرم افزار اسمارت پی ال اس معادلات ساختاری و تحلیل تاییدی مرتبه دوم و بالاتر رو انجام میدهد.
      اگر کار شما تاییدی مرتبه دوم و یا معادلات ساختاری باشد می توانید از این نرم‌افزار استفاده کنید. این نرم افزار علاوه بر داده های حجم زیاد و یا نرمال، برای داده حجم کم و غیرنرمال هم مناسب هست

  2. سلام خسته نباشید
    میخواستم بدونم کار متغییر های کنترلی در معادلات ساختاری چی هستش
    چگونه از این متغییرهای کنترلی استفاده میکنیم
    خیلی ممنون

    1. سلام. متغیرهای کنترلی در مدل به عنوان متغیر مستقل وارد می شوند، ولی تاثیری در تصمیم گیری قبول یا رد فرضیات ندارند. در اصل هدف این است که ما سایر عوامل موثر را نیز در مدل آورده و اثر آنها را تحت کنترل و بررسی قرار داده باشیم و کنترل کرده باشیم.

  3. سلام یک سوال داشتم. در نرم افزار pls به جه صورت باید آماره ی t مربوط به مسیر تاثیر یک متغیر مستقل بر دو متغیر وابسته را با توجه به در نظر گرفتن یک متغیر میانجی محاسبه کرد؟

  4. سلام
    متغیر تعدیل گر در PLS به چه صورت محاسبه می شه؟
    شنیدم باید با آزمون F تعدیلگری رو حساب کنیم این آزمون به چه صورته؟
    و آیا روش های دیگه ای برای محاسبه تعدیلگری هست یا خیر؟
    ممنون

    1. سلام. خیر، باید متغیر تعدیلگر را در این نرم افزار تعریف کنید.

  5. سلام
    بنده رشته مهندسی صنایع هستم
    خواستم بپرسم برای رشته من به درد می خوره
    چ متغیرهایی رو می تونم استفاده کنم
    میشه ی کم در مورد نوع داده ها و نحوه عمل این نرم افزار حرف بزنین
    ممنون

    1. سلام. برای رشته های مهندسی احتمالا کاربرد زیادی نداشته باشد.
      داده های مورد استفاده همان داده های پرسشنامه های رایج طیف لیکرت (5 گزینه ای) و امثال آن هستند. در معادلات ساختاری روابط بین متغیرها به صورت گرافیکی نشان داده می شود. در رشته های اجتماعی و علوم انسانی کاربرد بیشتری دارد.

  6. سلام اقای فرشچی
    میشه بفرمایید ایا برای یک متغیر مستقل و یک متغیر وابسته از pls میشه استفاده کرد؟
    من برای مقاله م که بخشی از پایان نامه مه (یکی از ابعاد متغیر مستقل بر وابسته م رو میسنجم) میخام ببینم بعد معنایی بر جذب گردشگر تاثیر داره یا نه؟ (به عبارتی بعد معنایی حس مکان بر جذب گردشگر رابطه معناداری داره)
    ممنون میشم راهنماییم کنید

    1. سلام. بله . محدودیتی وجود ندارد.
      ولی مزیت اصلی نرم افزار معادلات ساختاری نظیر لیزرل یا اسمارت پی ال اس یا ایموس بررسی روابط همزمان با چندین نوع متغیر است.

  7. سلام وقت بخیر. در نرم افزار پی ال اس این امکان وجود دارده که رابطه ی بین دوتا متغیر که در مدل با فلش دوطرفه نشان داده شده اند سنحیده شود؟؟؟ اگر جواب مثبت است چگونه می توان این فلش دو طرفه رو رسم کرد؟؟؟

    1. سلام. خیر. امکان ترسیم رابطه دوطرفه وجود در نرم افزار اسمارت پی ال اس وجود ندارد.
      ولی در خروجی ماتریس همبستگی متغیرهای تحقیق گزارش می شود

  8. سلام، وقتتون بخیر. به بیان ساده، چطور میشه تشخیص داد یک مدل انعکاسی است یا شکل دهنده؟ تشکر از لطفتون

    1. سلام. اگر سوالات پرسشنامه با جواب طیف لیکرت باشند مدل انعکاسی می باشد مثل میزان رضایت که می تواند از خیلی کم تا خیلی زیاد طیف داشته باشد. و اگر داده ها واقعی باشند مدل سازنده می باشد مثل نرخ تورم.

  9. سلام
    آیا در نرم افزار پی ال اس امکان بررسی همزمان دو متغیر مستقل روی یک متغیر وابسته وجود دارد؟ در صورت مثبت بودن پاسخ به چه صورت؟

    1. سلام. بله. می توان از دو متغیر مستقل به متغیر وابسته پیکان رسم کرد. مانند رگرسیون چندگانه در اس پی اس اس.

  10. سلام. مدل تحقیق من سه متغیر مستقل پنهان دارد که هرکدام با دو معرف سنجیده میشوند. در یکی از متغیرهای مستقل پنهان، بار عاملی یک معرف پایین است و باید حذف شود. آیا امکان اجرای مدل با یک معرف برای آن متغیر مستقل وجود دارد، اینکه بیان میشود یکی از مزایای pls توانایی آن در اجرای سازه های تک آیتمی است، همین است؟

    1. سلام. بله دقیقا قابل انجام است. این از مزایای روش PLS و نرم افزار smartpls است.

  11. سلام. یکی از مدلهای اندازه گیری تحقیق من با دو معرف سنجیده می‌شود. (داده ها واقعی می باشند). مقدار یکی از معرفها برای تمامی مشاهدات بجز 8 مورد یکسان است. (از 360 مشاهده مقدار 8 مورد 1.69 و بقیه 1.61 است). آیا این موضوع مسئله ای ایجاد می کند و باید این معرف را کنار بگذارم یا در pls چنین موضوعی اهمیت ندارد؟ لطفا راهنمایی کنید. متشکرم

    1. سلام. مدل را با در نظر گرفتن آن معرف در نرم افزار run کنید.اگر مشکلی بود حذف شود. معمولا که متغیرهای این چنینی روایی را تحت تاثیر قرار می دهند

  12. سلام و درود. صبح شما بخير.
    عذر مي خوام مزاحم ميشم.
    سوالي داشتم.
    زماني كه ما در مدل ٦ متغير مستقل، ١ متغير وابسته و يك متغير تعديلگر داريم، براي اناليز از طريق pls بايد چكار كنيم كه مشكل multicollinearity كه متعاقبا باعث ميشود كه اثر تعديلگر بر روي كليه رابطه ها non significant شود، پيش نيايد؟
    ايا امكان اين كه هر متغير مستقل به همراه وابسه و تعديل گر را به صورت جداگانه در pls مدل كنيم وجود دارد؟ اگر وجود دارد هيچگونه justification براي ان وجود دارد؟
    بسيار سپاسگذار خواهم بود اگر به بنده كمك كنيد🙏🙏🙏

    1. سلام راه حل خاصی نداره. عوض کردن نتیجه متغیر تعدیلگر به سادگی نیست.
      اینکه برای بررسی هر متغیر مستقل رو جداگانه بررسی کنید برمیگرده به پیشینه تحقیق و اینکه استاد راهنما با این کار موافق باشند یا خیر.
      ولی ارزش معادلات ساختاری بررسی کلیه روابط به صورت همزمان است.

  13. با سلام
    مدلی با یک متغیر مستقل با ۷ بعد دارم (مدل شخصیت سرشت و منش) که باید اثرات این ۷ بعد رو تک تک از طریق یک متغیر میانجی روی متغیر مستقل بسنجم. این وسط دو متغیر تعدیل گر هم وجود داره. تمام متغیرها به جز متغیر مستقل با طیف لیکرت سنجیده شدن و ابعاد سرشت و منش از طریق سوالات دو گزینه ای ( صحیح و غلط) سنجیده شده است. در زمان ورود داده ها و تحلیل مدل (با توجه به سوالات دو گزینه ای متغیر مستقل) اعتبار تحلیل و مدل پایین نمی آید؟؟؟
    بهترین راهکار چیست؟؟؟

    1. سلام. اگر طیف ها در همه ی متغیرها یکسان باشد خوب نتیجه به طبع بهتر است و تحلیل آن منطقی تر. ولی لزوما مشکل ساز نیست. باید خروج گرفته بشه تا نتیجه مشخص بشه و بعد در مورد ادامه کار تصمیم گیری بشه.

  14. با عرض سلام در اسمارت پی ال اس 2 مشکل خطای the latent variable has no indicator چطوری میشه بر طرف کرد

    1. سلام. باید براش متغیر آشکار تعریف بشه، در نرم افزار.
      ضمنا الان دیگه می توانید اسمارت پی ال اس 3 را استفاده کنید. خیلی بهتره. از اینجا دانلود و با فیلم آموزشی نصب کنید:
      https://www.smartpls.ir/product/install3/

    1. شاید درست تعریف نکردید. به یک کتاب آموزش نرم افزار اسمارت پی ال اس یا منبع آموزشی مناسب مراجعه کنید

  15. باسلام و احترام. در پژوهش بنده متغیر مستقل از داده های مقطعی، و متغیر میانجی از طریق پرسشنامه و متغیر وابسته ازطریق داده های سری زمانی بورس اندازه گیری شده است،آیا امکان بررسی رابطه بین متغیر ها در این حالت امکان پذیر است؟

    1. سلام. نرم افزار پی ال اس با داده های ترکیبی هم کار می کنه ولی اغلب نتایج خوبی نمیده

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

0
    0
    سبد خرید شما
    سبد خرید شما خالی استرفتن به فروشگاه